2006 წელს დაბადებული ახალგაზრდა, საბა ჯიქია, ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის სოფელ ახალ აბასთუმანში, დედასთან და ორ დასთან ერთად ცხოვრობდა. დაკავებამდე ის რესტორანში მუშაობდა და კომპიუტერული მეცნიერებების კურსების გასავლელად ემზადებოდა. საბას მეგობრები და ოჯახი მას მხიარულ, ღიმილიან და წიგნის მოყვარულ ადამიანად ახასიათებენ. მეგობრების თქმით ციხეში ყოფნისას, უკვე 36 წიგნი წაიკითხა, მათ შორის ჯორჯ ორუელის ცნობილი დისტოპიური რომანი „1984“

მიუხედავად რთული მდგომარეობისა, საბა ინარჩუნებს მხნეობასა და შეუპოვრობას. ციხიდან გამოგზავნილ წერილში ის ბრძოლისთვის მზადყოფნას გამოხატავს:

დაკავება და ბრალდება: პოლიტიკური კონტექსტი

2024 წლის 1 დეკემბერს, რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე საპროტესტო აქციაზე, ბრალდების თანახმად, საბა ჯიქია პარლამენტის მიმდებარედ თავს დაესხა შინაგან საქმეთა სამინისტროს განსაკუთრებულ დავალებათა დეპარტამენტის (გდდ-ს) თანამშრომელს, ბექა გოტიაშვილს, კერძოდ, ფეხი დაარტყა. გოტიაშვილის ჩვენებით, ის წაიქცა, თუმცა დაზიანება არ მიუღია. თავად ამბობს, რომ „გააჩნია, რას ნიშნავს დარბევა", მაგრამ „მისი შეხედულებით“, აქციის მონაწილეები არასდროს დაურბევია.

საბა ჯიქია ამ ეპიზოდს განსხვავებულად იხსენებს:ცოტა ხნით ადრე წიწაკის სპრეი შეასხურეს, სასწრაფოს მანქანიდან ჩამოსულმა კი დაინახა, როგორ ძალადობდნენ ერთ-ერთ დემონსტრანტზე (სავარაუდოდ, სწორედ იმ პირზე, რომელიც ვიდეოში დაზარალებულად ცნობილ სპეცრაზმელს ჰყავს გაკავებული) და მისკენ გაიქცა.

საბას ადვოკატი, გუჯა ავსაჯანიშვილი განმარტავს, რომ საბა ჯიქია სამართალდამცველს ვერ ამოიცნობდა იმ ადამიანში, რომელზე თავდასხმასაც ედავებიან. მას არ ჰქონდა მაიდენტიფიცირებელი არანაირი ნიშანი და ისე გამოიყურებოდა, როგორც ბევრი სხვა აქციებზე, მათ შორის, ე.წ. პროვოკატორებიც. საქმეს დართული აქვს ვიდეო, სადაც ჩანს, რომ პირი, რომლის ამოცნობაც შეუძლებელია ვიდეოზე და რომელსაც საბა ჯიქია ფეხზე ფეხს ურტყამს, მანამდე სხვა ადამიანებთან ხელჩართულ დაპირისპირებაშია. გაკავებული ჰყავს ერთი ადამიანი, შემდეგ ეჯახებიან, ხელს აშვებინებენ, ყველა ერთად ბორძიკობს და ამ დროს ჩნდება კადრში საბა.

2024 წლის 5 დეკემბერს, საბა ჯიქია სწორედ ამ ინციდენტის გამო დააკავეს. მას სისხლის სამართლის კოდექსის 353-ე პრიმა მუხლის პირველი ნაწილით წაუყენეს ბრალი, რაც პოლიციელზე თავდასხმას გულისხმობს და 4-დან 7 წლამდე პატიმრობას ითვალისწინებს. პროკურატურა ასევე აცხადებდა, რომ საბას ხელში „პრიალა საგანი“ ეჭირა, თუმცა ეს საგანი იდენტიფიცირებული არ იქნა და საქმესთან კავშირში არ დადგენილა. ადვოკატმა ნინო მჭედლიშვილმა განმარტა, რომ დადგენილებაში პირის ბრალდების შესახებ დანის გამოყენებით თავდასხმის მსგავსი არაფერი არ ფიგურირებდა, მიუხედავად იმისა, რომ ბრალდების მხარე სხდომაზე ამაზე ბევრს საუბრობდა. საბა ჯიქია წარდგენილ ბრალს არ აღიარებს.

მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ კონტექსტი: საბას დაკავება მოხდა ფართომასშტაბიანი საპროტესტო აქციების ფონზე, სადაც ათასობით მოქალაქე თავისუფლებასა და სამართლიანობას ითხოვდა და ირაკლი კობახიძის 28 ნოემბრის განცხადებას აპროტესტებდა. იმავე მუხლით აქციებში მონაწილეთაგან წინასწარი პატიმრობა აქვს შეფარდებული კიდევ 9 ადამიანს, მათ შორის, გაზეთ „ბათუმელების“ დირექტორს, მზია ამაღლობელს. ბრალს არც ერთი აღიარებს.

სასამართლო პროცესი: ქრონოლოგია და პროცედურული დარღვევები

საბა ჯიქიას სასამართლო პროცესს, სხვა საქმეების მსგავსად, არ აკლია პროცედურული დარღვევები და საეჭვო მტკიცებულებები

2024 წლის 7 დეკემბერს: მოსამართლე დავით მგელიაშვილმა საბას 2-თვიანი წინასწარი პატიმრობა შეუფარდა. სასამართლო სხდომაზე საბამ სიტყვის უფლებით ისარგებლა და ოჯახის წევრებს მოუბოდიშა. მან განაცხადა: „რაც ჩავიდინე, მართლა ცუდია, ვნანობ. ორი პატარა და მყავს.“ თუმცა, ეს განცხადება, სავარაუდოდ, ემოციური იყო და არ გულისხმობდა დანაშაულის აღიარებას, რადგან შემდგომში ის თანმიმდევრულად უარყოფდა ბრალდებას.

2025 წლის 29 იანვარს: აქციების გარშემო მიმდინარე გამოძიების ფარგლებში, მოსამართლე ლელა კალიჩენკომ 18 წლის საბა ჯიქია კვლავ პატიმრობაში დატოვა. პროკურორმა თამარ იაკობიძემ პატიმრობის დასაბუთებად ახალი დანაშაულის ჩადენისა და მიმალვის საფრთხე დაასახელა. დაცვის მხარე, ადვოკატის პოზიციით, აღნიშნავდა, რომ 7 დეკემბრის განჩინებაში დასახელებული საფრთხეები იმ დოზით აღარ არსებობდა, რომ პატიმრობა ძალაში დარჩენილიყო. ადვოკატმა ხაზი გაუსვა, რომ საქმეში ნეიტრალური მოწმე არ იყო – მხოლოდ გამომძიებელი ან ექსპერტი, რის გამოც საბას არ ჰქონდა შესაძლებლობა, ზეგავლენა მოეხდინა ამ მოწმეებზე. დაცვა ითხოვდა საბას აღკვეთის ღონისძიების გარეშე დატოვებას, ალტერნატივად კი 5 000 ლარის გირაოს შეფარდებას. მოსამართლე ლელა კალიჩენკომ პროკურატურის შუამდგომლობა დააკმაყოფილა. საქმის არსებითი განხილვა 11 თებერვალს დაინიშნა. საბა ჯიქია წარსულში ნასამართლევი არ არის.

2025 წლის 25 აპრილი: საბა ჯიქიას საქმეზე სასამართლოში გამომძიებლები დაიკითხნენ. გამომძიებელმა ეკატერინე მთივლიშვილმა განაცხადა, რომ საბა ჯიქიას წინააღმდეგ საქმეში არსებული ვიდეომასალა სოციალურ ქსელში, კერძოდ, პირველი სამმართველოს გამომძიებელ ირინე თევზაძის მიერ იქნა ნანახი. ვიდეოზე, მისი თქმით, ჩანდა, როგორ ურტყამდა აქციის ერთ-ერთი მონაწილე ახალგაზრდა მამაკაცი ფეხს მუცლის არეში ძირს წაქცეულ სპეცრაზმის თანამშრომელს. ამ ვიდეომასალის დათვალიერება განხორციელდა და ის შინაგან საქმეთა სამინისტროს სხვადასხვა დანაყოფებში გაიგზავნა პიროვნების იდენტიფიცირების მიზნით. ვიდეოზე ასევე დაინიშნა ჰაბიტოსკოპიური ექსპერტიზა, რომლის დასკვნაც საქმეში დევს. მოწმის სახით დაკითხულმა პოლიციელმა ლევან ქარჩავამ განაცხადა, რომ თავდაპირველად მან ამოიცნო, რომ ვიდეოში ასახული პირი საბა ჯიქია იყო. მისი განმარტებით, მას ჯიქიასთან წარსულში, „1-2 წლის წინ“, სამსახურებრივი შემხებლობა ჰქონდა: ქუჩაში გადამოწმების მიზნით შეჩერებისას, საბას პირადობის მოწმობა თან არ გააჩნდა, რის გამოც ქარჩავამ მისი თანხმობით ფოტოსურათი გადაუღო. ამ ფოტოს მეშვეობით, სპეციალური ბაზის გამოყენებით, მოხდა საბას იდენტიფიკაცია. ქარჩავამ მოსამართლის შეკითხვაზე დაადასტურა, რომ ვიდეოში, სადაც პიროვნება გადამღებისკენ გამორბის და სახე აშკარად ჩანს, მან საბა ჯიქია იცნო.

2025 წლის 15 მაისი: გდდ-ს თანამშრომელი გოგი ხმალაძე, რომელიც 30 ნოემბრის ღამეს რუსთაველზე, პარლამენტის წინ იყო, იხსენებდა, რომ აქციის მონაწილეები არ ემორჩილებოდნენ მოწოდებებს, ისროდნენ ქვებს და ამ დროს დაესხნენ თავს გდდ-ს თანამშრომელს, ბექა გოტიაშვილს. ხმალაძე ამბობს, რომ მის დასახმარებლად მივიდა. სწორედ ამ დროს ბრალდებულმა კიბეებზე აირბინა და წაქცეულს ფეხი ჩაარტყა. ხელში კი ეჭირა დანა, რომელიც, ხმალაძის თქმით, გაქცევის მომენტში დაინახა.

2025 წლის 17 ივნისს: მოსამართლე თამარ მჭედლიშვილმა უდაოდ ცნო პროკურატურის მიერ მოპოვებული ის მტკიცებულებები, რაც დაცვის მხარემ, თავის მხრივ, საკუთარ მტკიცებულებებად აქცია. ეს იმას ნიშნავს, რომ სასამართლო ამ მტკიცებულებებს არ გამოიკვლევს. საბა ჯიქიას ადვოკატს, გუჯა ავსაჯანიშვილს, არ მიეცა საშუალება დაეკითხა დაცვისთვის საინტერესო ბრალდების მოწმეები. ადვოკატმა ამ გადაწყვეტილების გამო მოსამართლე თამარ მჭედლიშვილის აცილების შუამდგომლობა დააყენა, რადგან, მისი განმარტებით, მოსამართლის გადაწყვეტილება მის მიუკერძოებლობას პირდაპირ აყენებდა კითხვის ნიშნის ქვეშ. თუმცა, ეს შუამდგომლობა არ დაკმაყოფილდა. ამ ეტაპზე, განაჩენის დადგომამდე, სავარაუდოდ, სულ ორი სხდომაა დარჩენილი. მომდევნო სხდომებზე მოისმენენ თავად საბას, პროკურორისა და ადვოკატის დასკვნით სიტყვებს, რის შემდეგაც მოსამართლის გადაწყვეტილება გახდება ცნობილი.

2025 წლის 26 ივნისს: საბას 19 წელი ციხეში შეუსრულდა. სწორედ ამ დღეს უნდა დამდგარიყო მისი განაჩენი, თუმცა მოსამართლემ სხდომის გადადების შუამდგომლობა დააკმაყოფილა.

2025 წლის 3 ივლისს: მოსამართლე თამარ მჭედლიშვილმა საბა ჯიქიასთვის განაჩენის გამოცხადება 10 ივლისამდე გადადო.

2025 წლის 10 ივლისს: გადაწყვეტილების გამოცხადებამდე საბამ საბოლოო სიტყვის უფლებით ისარგებლა და საზოგადოებას მადლობა გადაუხადა
თანადგომისთვის, გულშემატკივრობისთვის. “მოტივაციაა ეს და იმის შეხსენება, რომ მარტო არ ვართ. მეგობრებო ცოტა მარტივი ნათქვამია, უკვე დიდი ხანია, ერთ ოჯახად ვიქეცით, ერთი მიზნის ირგვლივ. ეს მიზანი კი რუსული რეჟიმის თავიდან მოშორებაა, რისთვისაც შეუპოვრად ვიბრძვით.”

მიუხედავად იმისა, რომ თავად ოთხ კედელშია გამომწყვდეული, ის ხედავს და აფასებს ხალხის ბრძოლას თავისუფალი აზრისა და ერთმანეთის დაცვისთვის, რაც მას იმედს აძლევს. საბა აღნიშნავს, რომ სასამართლო პროცესებზე დასწრებაც კი ამ სოლიდარობის გამოხატულებაა – ეს არის გზავნილი, რომ მათ არ შეშინებიათ და არ გატყდომიან.

მიუხედავად აბსურდული ბრალდებით პატიმრობისა და ახალგაზრდული წლების ციხეში გატარებისა, საბა აღნიშნავს, რომ ამ გამოცდილებას თავისი დადებითი მხარეებიც ჰქონდა: მან შეიძინა დიდი ოჯახი, გაიცნო მაგარი ადამიანები, შეიცნო თავისუფლების ფასი და ქვეყანაში არსებული რეალური მდგომარეობა. ის ასევე ამბობს, რომ შვილიშვილებს ექნებათ საამაყო ისტორიები მოსაყოლი, რადგან ისტორიის სწორ მხარეს დგანან.

მოსამართლე თამარ მჭედლიშვილმა განაჩენი საბა ჯიქიას საბოლოო სიტყვის შემდეგ გამოაცხადა და 4 წლითა და 6 თვით პატიმრობა მიუსაჯა. ადვოკატმა გუჯა ავსაჯანიშვილმა სასამართლოს გადაწყვეტილება მკაცრად გააკრიტიკა და განაცხადა, რომ მოსამართლე სათათბიროდ გასვლამდე უკვე დაწერილი განაჩენით მივიდა. მისი თქმით, მოსამართლის მიერ განაჩენის განმარტებას უფრო მეტი დრო დასჭირდა, ვიდრე სათათბირო ოთახში გასვლას, რაც, ადვოკატის აზრით, მიუთითებს წინასწარ გამზადებულ გადაწყვეტილებაზე.

ავსაჯანიშვილმა ასევე აღნიშნა, რომ მოსამართლემ თქვა, თითქოს ჰაბიტოსკოპიური ექსპერტიზა არ იყო საჭირო და მთავარი გამომძიებლის დაკითხვის შემთხვევაში, სხვა მოწმეების დაკითხვაც ზედმეტი იქნებოდა. ადვოკატის შეფასებით, ეს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის სრულ დარღვევას წარმოადგენს. გუჯა ავსაჯანიშვილმა დაადასტურა, რომ ისინი აუცილებლად გაასაჩივრებენ ამ გადაწყვეტილებას.

პროპაგანდის დანა

საქმეში დანის ფიგურირება ერთ-ერთი საკვანძო საკითხია, რომელმაც საზოგადოების ყურადღება მიიპყრო. საბა ჯიქიას ადვოკატის ინფორმაციით, დანა არასდროს ყოფილა საქმის მასალებში და არც ბრალდების ნაწილი ყოფილა. მიუხედავად ამისა, პროპაგანდისტულმა ტელევიზია "იმედმა" გაავრცელა ვიდეო, სადაც, მათი მტკიცებით, 18 წლის საბა ჯიქიას პოლიციელისთვის დანის დარტყმა უნდოდა.

აღსანიშნავია, რომ პროკურატურამ თავიდანვე არ ჩადო ეს კადრი საქმეში, რადგან მისი აბსურდულობა აშკარა იყო. მიუხედავად ამისა, პროპაგანდისტული ტელევიზია "პოსტივი" საზოგადოებრივი აზრის მანიპულირების მიზნით ავრცელებს ხელოვნური ინტელექტის მიერ დაგენერირებულ ილუსტრაციას, სადაც საბას პერსონაჟს ხელში დიდი ზომის დანა უჭირავს, უკანა ფონზე კი 3 ადამიანი ურტყამს ერთ სპეცრაზმელს რომელიც ძირს გდია. ის რომ გამოგონილი სცენების იმედზეა დარჩენილი რეჟიმის პროპაგანდა, ბევრს ამბობს ამ საქმეზე და პოლიტპატიმრებზე.

საბა, მიუხედავად მძიმე პირობებისა, ინარჩუნებს ოპტიმიზმს. ციხიდან გამოგზავნილ წერილში, მაისის ბოლოს, მას შემდეგ, რაც გულშემატკივრებმა სასამართლო დარბაზი გაავსეს, მან დაწერა:

საბას მეგობრები, ვალერი და გიგი, ნეტგაზეთთან ინტერვიუში აღნიშნავენ, რომ საბას დაჭერამდე არც კი ლაპარაკობდნენ პოლიტიკაზე, მაგრამ ახლა აცნობიერებენ:

საბა ყოველი სხდომის დასასრულს, როცა მას დარბაზიდან გაჰყავს ბადრაგს, თავს ატრიალებს და გულშემატკივრებს დაბალ ხმაზე, მაგრამ მტკიცედ ეუბნება: